ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΠΕΜΒΑΙΝΕΙ Η ΕΥΡΩΠΗ; Φιλελεύθερος, Παρασκευή 30 Μαρτίου 2018

ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΠΕΜΒΑΙΝΕΙ Η ΕΥΡΩΠΗ;
του Δημήτρη Κούρκουλα
Στη διεθνή πολιτική υπάρχουν μύθοι που καλλιεργούνται από άγνοια αλλά και λόγω ηθελημένης διαστρέβλωσης της πραγματικότητας όσων αποσκοπούν σε πολιτικά οφέλη. Οι μύθοι και οι διαστρεβλώσεις που σχετίζονται με την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ίσως οι πιο διαδεδομένες.
Η ΕΕ αποτελεί έναν πολύπλοκο μηχανισμό που βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη: δεν είναι κυρίαρχο κράτος όπως οι ΗΠΑ, ούτε όμως αποτελεί έναν διεθνή οργανισμό που απαρτίζεται από κυρίαρχα κράτη όπως πχ. ο ΟΗΕ. Τα κράτη-μέλη της ΕΕ έχουν δεχθεί να παραχωρήσουν κυρίαρχες αρμοδιότητές τους στα υπερεθνικά όργανα της Ένωσης. Αυτή η «ενδιάμεση» φύση της ΕΕ την καθιστά κάτι πρωτόγνωρο αλλά ταυτόχρονα περίπλοκο, σε τέτοιο βαθμό που πολλές φορές δεν γίνεται αντιληπτό παρά μόνο από τους ειδικούς. Το γεγονός αυτό εκμεταλλεύονται πολιτικοί διαφόρων αποχρώσεων ώστε να επιρρίπτουν την ευθύνη για κάθε τι το αρνητικό στις Βρυξέλλες και να αποκρύπτουν κάθε θετική συμβολή της ΕΕ προκειμένου να καρπωθούν οι ίδιοι το πολιτικό όφελος.
Στη σημερινή ρευστή διεθνή πραγματικότητα η ΕΕ δέχεται σφοδρή κριτική για τα πεπραγμένα της στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής. Γιατί δεν αντιδρά πιο δυναμικά στην απαράδεκτη συμπεριφορά της Τουρκίας στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο λέει ό ένας, τι κάνει μπροστά στο δράμα της Συρίας υπερθεματίζει ο άλλος.
Ας υπενθυμίσουμε ότι η βασική αρμοδιότητα σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας παραμένει στα κράτη-μέλη. Η ΕΕ προσπαθεί να συντονίσει, όπου αυτό είναι εφικτό. Η ημέρα όπου ένας ενιαίος ευρωπαϊκός στρατός θα φυλάσσει τα κοινά σύνορα, αν έρθει κάποτε, θα έρθει πάντως στο τέλος μιας μακρόχρονης πορείας ενοποίησης. Αυτοί που μιλάνε ανέξοδα για κοινή υπεράσπιση των συνόρων είναι άραγε έτοιμοι να στείλουν αύριο τα παιδιά τους να υπερασπισθούν την Πολωνία σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης; Υπάρχουν ευρωπαϊκά σύνορα αλλά δεν υπάρχει αμοιβαία υποχρέωση υπεράσπισής τους και κυρίως δεν υπάρχουν ακόμα μηχανισμοί που θα μπορούσαν να υλοποιήσουν μια τέτοια αμοιβαία υποχρέωση.
Η ΕΕ δεν έχει οικουμενική αποστολή επιβολής και διατήρησης της ειρήνης. Είναι μια φιλειρηνική δύναμη, είναι ο μεγαλύτερος χορηγός αναπτυξιακής και ανθρωπιστικής βοήθειας παγκοσμίως αλλά δεν έχει αναλάβει χρέη διεθνούς χωροφύλακα. Η διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης αποτελεί στόχο του ΟΗΕ, με όλους βέβαια τους περιορισμούς και τις αναποτελεσματικότητες που γνωρίζουμε. Η ΕΕ ούτε μπορεί ούτε πρέπει να υποκαταστήσει τον ΟΗΕ. Μπορεί και πρέπει να συνεισφέρει στην επίλυση κρίσεων και συγκρούσεων και κυρίως στην πρόληψή τους, πράγμα που δυστυχώς απέτυχε να κάνει στη Συρία.
Το 2012 η ΕΕ τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τον ρόλο της στην προώθηση της ειρήνης, της συμφιλίωσης, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μετέτρεψε την Ευρώπη, σχεδόν στο σύνολό της, από ήπειρο πολέμων σε ήπειρο ειρήνης. Η τεράστια συνεισφορά της δεν πρέπει να υποτιμάται αλλά ούτε πρέπει να αποτελεί λόγο εφησυχασμού.