“H Ελληνική Προεδρία του 2014: Μια Πρώτη Αποτίμηση” – Άρθρο στο Foreign Affairs the Hellenic Edition

H Ελληνική Προεδρία του 2014:
Μια Πρώτη Αποτίμηση

Πριν από έξι μήνες η Ελλάδα ανέλαβε την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια δύσκολη στιγμή. Η Ελλάδα δεν είχε να αντιμετωπίσει μόνο την πολυπλοκότητα της διοργάνωσης αλλά και την καχυποψία για την ικανότητα επιτυχούς διαχείρισης ενός τέτοιου γεγονότος εν μέσω της χειρότερης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης της πρόσφατης ιστορίας της. Επιπρόσθετο πεδίο προβληματισμού αποτελούσε το περιεχόμενο της Ελληνικής Προεδρίας με δεδομένη τη συσσώρευση σημαντικών εκκρεμοτήτων στο Συμβούλιο αλλά και την ανάγκη προώθησης πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης στην Ευρώπη. Η Ελληνική Προεδρία δεν αφορά, φυσικά, αποκλειστικά την Ελλάδα. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό η χώρα που προεδρεύει ασκεί την Προεδρία στον όνομα της Ευρώπης και αποστολή της είναι να υπηρετήσει τα συμφέροντα της Ένωσης ως σύνολο.

Μέσα σε αυτό το περιοριστικό θεσμικό πλαίσιο η Ελληνική Προεδρία υιοθέτησε τέσσερις θεαματικές ενότητες πολιτικών προτεραιοτήτων που ανταποκρίνονταν στις προκλήσεις της εποχής. Αναλυτικότερα:

1. Ανάπτυξη-Απασχόληση-Συνοχή
2. Εμβάθυνση Ένωσης/ Ολοκλήρωση Ευρωζώνης
3. Μετανάστευση, Σύνορα και Κινητικότητα
4. Θαλάσσια Πολιτική

Σήμερα, έξι μήνες μετά και λίγο πριν το τέλος της Ελληνικής Προεδρίας, είναι πλέον αποδεκτό από όλους ότι η Ελλάδα επέτυχε απολυτά στους στόχους της. Η Ελληνική Προεδρία ήταν απολυτά επιτυχής και στα ποσοτικά και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της. Μέσα σε λιγότερο από έξι μήνες ολοκληρωθήκαν ή υπήρξε σημαντική πρόοδος σε περίπου εβδομήντα φακέλους νομοθετημάτων. Αριθμός που αποτελεί σπάνιο επίτευγμα ειδικά εάν λάβουμε υπόψη τον πρόωρο, λόγω εκλογών, τερματισμό των εργασιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Για να προκύψει αυτό το θετικό αποτέλεσμα, ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις εκκρεμότητες που αποτελούσαν δηλωμένες προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας, καθώς και σε όσες νομοθετικές πρωτοβουλίες έπρεπε να ολοκληρωθούν πριν τη λήξη της θητείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Παράλληλα, η Ελληνική Προεδρία επιδίωξε την ισόρροπη προώθηση του νομοθετικού έργου της Ένωσης σε όλες τις επιμέρους συνθέσεις του Συμβουλίου. Θα προσπαθήσω να αποτυπώσω την σημασία των σημαντικότερων νομοθετικών φακέλων που ολοκλήρωσε η Ελληνική Προεδρία.

Τραπεζική Ένωση – Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες
Κορυφαίο επίτευγμα της Ελληνικής Προεδρίας υπήρξε η πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης, καθώς και η ολοκλήρωση της συμφωνίας επί του κειμένου της Διακυβερνητικής Συμφωνίας για το Ενίαιο Ταμείο Εξυγίανσης. Τα νομοθετικά αυτά επιτεύγματα συνιστούν ένα μεγάλο βήμα προς την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης. Πρόκειται για συμφωνίες κομβικές στην προσπάθεια εμβάθυνσης της Ένωσης και αποτελούν το επιστέγασμα μιας σειράς σημαντικών νομοθετικών φακέλων στον τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό τομέα που έκλεισαν επί Ελληνικής Προεδρίας.

Το Συμβούλιο επιβεβαίωσε την επιτευχθείσα συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναφορικά με τα συστήματα εγγύησης καταθέσεων. Η εν λόγω Οδηγία απλοποιεί και εναρμονίζει τα εθνικά συστήματα των κ-μ της ΕΕ και ισχυροποιεί την προστασία των καταθετών και των καταθέσεών τους μέχρι του ύψους των 100.000 ευρώ.

Το Συμβούλιο ενέκρινε επίσης την επιτευχθείσα συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επί των νέων κανόνων για τα Κεντρικά Αποθετήρια Αξιών. Η εν λόγω Οδηγία αποσκοπεί στην ενίσχυση της ασφάλειας του συστήματος διακανονισμού αξιών και στο άνοιγμα της αγοράς των υπηρεσιών κεντρικών αποθετηρίων αξιών, καθώς και στην εναρμόνιση των περιόδων και των καθεστώτων διακανονισμού αξιών των κ-μ.

Άλλη μεγάλη επιτυχία της Ελληνικής Προεδρίας σε αυτόν τον τομέα υπήρξε η επίτευξη πολιτικής συμφωνίας με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά την Οδηγία και τον Κανονισμό για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων. Οι αναθεωρημένοι κανόνες που περιλαμβάνουν τα δύο αυτά νομοθετήματα θα ενισχύσουν την ασφάλεια και διαφάνεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς και την υπευθυνότητα και νηφαλιότητα των εμπλεκομένων σε αυτό, διασφαλίζοντας έτσι όχι μόνο τη σταθερότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών αλλά και την προστασία των επενδυτών.

Η Ελληνική Προεδρία κατέληξε επίσης σε πολιτική συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τους νέους ευρωπαϊκούς κανόνες για τους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες όσον αφορά τις απαιτήσεις θεματοφυλακής, τις πολιτικές αποζημιώσεων και τις κυρώσεις. Η νέα Οδηγία ΟΣΕΚΑ V εναρμονίζει τις διοικητικές κυρώσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εισάγει επιπρόσθετες δικλείδες ασφαλείας όσον αφορά τις απαιτήσεις θεματοφυλακής και θεσπίζει νέους κανόνες για τις πολιτικές αποζημιώσεων, οι οποίες συνάδουν με μια χρηστή και αποτελεσματική διαχείριση κινδύνου και αποθαρρύνουν την υπερβολική ανάληψη επιχειρηματικού κινδύνου, ενισχύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την εμπιστοσύνη και προστασία των επενδυτών.

Τέλος, το Συμβούλιο ενέκρινε την πολιτική συμφωνία στην οποία κατέληξε η Ελληνική Προεδρία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά την Οδηγία αναφορικά με συγκρισιμότητα προμηθειών καταθετικών λογαριασμών, χρεωστικών καρτών και πρόσβαση σε βασικούς καταθετικούς λογαριασμούς, καθώς και όσον αφορά τον Κανονισμό για τα βασικά ενημερωτικά έγγραφα σχετικά με δέσμες επενδυτικών προϊόντων για ιδιώτες επενδυτές. Και τα δύο νομοθετήματα θα συμβάλλουν σημαντικά στη διαφάνεια και συγκρισιμότητα μεταξύ των καταθετικών λογαριασμών και των επενδυτικών προϊόντων, αντίστοιχα, προς όφελος των καταναλωτών και των ιδιωτών επενδυτών.

Διαρθρωτικά Ταμεία και Χρηματοδότηση των Ευρωπαϊκών Δράσεων
Εξίσου σημαντική υπήρξε η πρόοδος που επέτυχε η Ελληνική Προεδρία όσον αφορά τη χρηματοδότηση της λειτουργίας και των δράσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η νομοθετική δέσμη περί ιδίων πόρων, η οποία σχετίζεται με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο για την περίοδο 2014-2020 και καθορίζει τα έσοδα της Ένωσης, υιοθετήθηκε ομόφωνα κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας, γεγονός που θα εξασφαλίσει την έγκαιρη και σταθερή χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών πολιτικών. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα χαιρετίζει επίσης τη σύσταση της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για τους Ίδιους Πόρους,

To COREPERII ενέκρινε επίσης την συμβιβαστική συμφωνία στην οποία κατέληξε η Ελληνική Προεδρία κατά τους τριλόγους με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά τους νέους κανόνες για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης. Ο νέος Κανονισμός θα επιτρέψει την ταχύτερη αντίδραση του Ταμείου σε περίπτωση φυσικών καταστροφών και την παροχή βοήθειας στις πληγείσες περιοχές εντός της Ε.Ε.

Εκτός όμως από τα τραπεζικά και χρηματοπιστωτικά συστήματα, η πρόσφατη οικονομική κρίση αποτέλεσε σοβαρή απειλή για αυτή τη χρηματοοικονομική σταθερότητα των κρατών μελών. Ένα από τα τρέχοντα διακυβεύματα της ΕΕ αποτελεί η αποφασιστική αντιμετώπιση αυτής της απειλής. Προς αυτό το σκοπό, κατά την Ελληνική Προεδρία, το Συμβούλιο συμφώνησε με την πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσον αφορά τον Kανονισμό για την τροποποίηση ορισμένων διατάξεων σχετικά με τη χρηματοοικονομική διαχείριση για ορισμένα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν ή απειλούνται από σοβαρές δυσκολίες όσον αφορά τη χρηματοοικονομική τους σταθερότητα.

Δικαιοσύνη
Παράλληλα, στον τομέα της δικαιοσύνης, ουσιαστική πρόοδος υπήρξε σε νομοθετήματα που προστατεύουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης μέσω του ποινικού δικαίου, αλλά και των ευρωπαίων πολιτών και επιχειρήσεων μέσω της εναρμόνιση των νομοθεσιών και της συνεργασίας των κρατών μελών σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.To COREPER επικύρωσε την συμφωνία που επέτυχε η Ελληνική Προεδρία κατά τις διαπραγματεύσεις της με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά την αντικατάσταση της απόφασης-πλασίου για την προστασία του ευρώ και άλλων νομισμάτων από παραχάραξη και κιβδηλεία μέσω του ποινικού δικαίου. Κύριος στόχος της εν λόγω Οδηγίας είναι η ενίσχυση της προστασίας του ευρώ και των άλλων νομισμάτων από την παραχάραξη, ώστε να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος της «άγρας αρμοδίου δικαστηρίου – forum”.

Επιπλέον, το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Μαρτίου 2014 υιοθέτησε την ευρωπαϊκή Οδηγία για το πάγωμα και την δήμευση των προϊόντων του εγκλήματος εντός της Ε.Ε. Η εν λόγω Οδηγία θα διευκολύνει την καταπολέμηση του διασυνοριακού και οργανωμένου εγκλήματος, μέσω της εναρμόνισης των εθνικών νομοθεσιών όσον αφορά τρίτες χώρες και μέσω της θέσης σε ισχύ εκτενών δικλείδων ασφαλείας.

Άλλη επιτυχία της Ελληνικής Προεδρίας είναι η συμφωνία του Συμβουλίου επί του συμβιβαστικού κειμένου στο οποίο κατέληξε η Προεδρία κατά τις διαπραγματεύσεις της με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη θέσπιση ευρωπαϊκής διαταγής δεσμεύσεως λογαριασμού, με σκοπό τη διευκόλυνση διασυνοριακής ανακτήσεως οφειλών σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις. Ο εν λόγω Κανονισμός θα βοηθήσει στη μείωση των κινδύνων του διασυνοριακού εμπορίου, θα αυξήσει την εμπιστοσύνη των εμπορευομένων, θα βελτιώσει τη συμπεριφορά των οφειλετών σε περιπτώσεις διασυνοριακού εμπορίου, ενισχύοντας, έτσι, τη διασυνοριακή επιχειρηματική δραστηριότητα.

Το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Μαρτίου 2014 υιοθέτησε επίσης την Οδηγία για ευρωπαϊκή εντολή έρευνας σε ποινικές υποθέσεις. Στόχος της Οδηγίας είναι να επιτρέψει στα κράτη μέλη να εκτελούν ερευνητικά μέτρα κατόπιν αιτήματος άλλου κράτους-μέλους στη βάση αμοιβαίας αναγνώρισης, καθιστώντας έτσι την δικαστική συνεργασίας στην έρευνες πιο γρήγορη και αποδοτική.

Τέλος, η Ελληνική Προεδρία επέτυχε την έγκριση της πολιτικής συμφωνίας που επέτυχε κατά τις διαπραγματεύσεις της με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά την τροποποίηση του Κανονισμού Βρυξέλλες Ι για διεθνή δικαιοδοσία, αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις. O εν λόγω Κανονισμός ρυθμίζει την δικαστική συνεργασία και αναγνώριση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπερβαίνοντας την ανάγκη υπογραφής διμερών ή διεθνών συμφωνιών, ενώ αποτελεί επίσης ένα σημαντικό και απαραίτητο βήμα προς την εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου ευρεσιτεχνιών.

Ευρωπαϊκή Πολιτική Εμπορίου
Ανάλογη πρόοδος υπήρξε στον τομέα ευρωπαϊκής πολιτικής εμπορίου με τρίτες χώρες. Η Ελληνική Προεδρία επέτυχε συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τον Κανονισμό για την άσκηση των δικαιωμάτων της Ένωσης για την εφαρμογή και επιβολή των κανόνων του διεθνούς εμπορίου. Ο εν λόγω Κανονισμός θα δώσει στην Ένωση τη δυνατότητα να αξιώσει την εφαρμογή των αποφάσεων διεθνών διαιτητικών οργάνων καθώς και την υιοθέτηση αντίμετρων σε περίπτωση παραβίασης διεθνών ή διμερών εμπορικών συμφωνιών της με τρίτες χώρες, γεγονός που θα ενισχύσει την αξιοπιστία της ως εμπορικού εταίρου. Αναφορικά με το Εμπόριο εντός της Ένωσης, το Συμβούλιο αποδέχτηκε την τελική συμβιβαστική πρόταση της Προεδρίας για τις στατιστικές της Κοινότητας όσον αφορά το εμπόριο αγαθών μεταξύ των κ-μ, επιβεβαιώνοντας έτσι την πολιτική συμφωνία που επέτυχε η Ελλάδα κατά τις διαβουλεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Ανεργία – Απασχόληση
Εκτός όμως από την προώθηση της ανάπτυξης και του εμπορίου ως μοχλού ενίσχυσης της ανάπτυξης, ένα από τα επείγοντα και πιεστικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα ειδικότερα είναι η μείωση της ανεργίας που μαστίζει τον πληθυσμό της, πλήττοντας ειδικά τους νέους. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελληνική Προεδρία είναι ιδιαίτερα περήφανη για την επίτευξη συμφωνίας με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επί της συμβιβαστικής πρότασης που παρουσίασε όσον αφορά την ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των Δημόσιων Υπηρεσιών Απασχόλησης, η οποία θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των ήδη υπαρχουσών δομών στον αγώνα για την καταπολέμηση της ανεργίας, ενώ παράλληλα θα συμβάλλει στην αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς εργασίας.

Άλλη σημαντική επιτυχία της Ελληνικής Προεδρίας στον τομέα της απασχόλησης υπήρξε η επίτευξη συμφωνίας με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά την Οδηγία για την απόσπαση εργαζομένων,. Το τελικό συμβιβαστικό κείμενο της εν λόγω Οδηγίας θεωρείται ισορροπημένο, καθώς επιτυγχάνει την απαραίτητη ισορροπία μεταξύ διαφάνειας των διαδικασιών και νομικής ασφάλειας, σεβόμενο όμως, ταυτόχρονα, την εθνική αρμοδιότητα των κ-μ στον εν λόγω τομέα. Τέλος, η Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων υιοθέτησε την τροποποίηση του Κανονισμού για την οργάνωση δειγματοληπτικής έρευνας εργατικού δυναμικού.

Χρηματοδότηση της Ανάπτυξης
Η Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων κατέληξε σε συμφωνία επί της συμβιβαστικής πρότασης της Προεδρίας όσον αφορά την Απόφαση για τη συμμετοχή της ΕΕ στην αύξηση του κεφαλαίου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων. Η απόφαση αυτή θα ενισχύσει τη χρηματοδοτική δυνατότητα του Ταμείου, με απώτερο στόχο την βελτίωση της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην χρηματοδότηση.

Έρευνα και Τεχνολογία
Εξίσου σημαντική θεωρείται και η έγκριση από το Συμβούλιο της συμφωνίας με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επί της συμβιβαστικής πρότασης της Ελληνικής Προεδρίας αναφορικά με το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα επιτήρησης και παρακολούθησης του διαστήματος. Η εν λόγω πρόταση συμπληρώνει τις δράσεις που η Ένωση αναλαμβάνει στο πλαίσιο προγραμμάτων όπως τα «Ορίζοντας 2020», «Κοπέρνικος» και «Γαλιλαίος», τα οποία διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας, καθώς και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της Ένωσης σε παγκόσμιο επίπεδο. Ακόμη σημαντικότερη από αυτή την άποψη είναι ίσως η έγκριση από το Συμβούλιο της συμφωνίας που επέτυχε η Ελληνική Προεδρία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά το πακέτο επενδύσεων στον τομέα της καινοτομίας, το οποία εισάγει μια νέα γενιά συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα που θα επιτρέψουν την εκπόνηση μακροπρόθεσμων και μεγάλης κλίμακας έργων καινοτομίας. Η εν λόγω νομοθετική πρόταση εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος- πλαισίου για την έρευνα και την καινοτομία “Ορίζοντας 2020” της ΕΕ και αποσκοπεί στην εφαρμογή της στρατηγικής της ΕΕ για την Ένωση Καινοτομίας, η οποία αναμένεται να αναζωογονήσει την ανάπτυξη και την αγορά εργασίας της Ένωσης.

Ολοκλήρωση Ενιαίας Αγοράς: Εναρμόνιση και Ανταγωνιστικότητα
Ανάλογες επιτυχίες έχουν ήδη σημειωθεί και στον τομέα της ανταγωνιστικότητας, μέσω της ολοκλήρωσης νομοθετημάτων που συμβάλλουν στην ολοκλήρωση της Ενιαίας Αγοράς, όπως η Οδηγία για την ηλεκτρονική τιμολόγηση δημοσίων προμηθειών, η οποία θα μειώσει τα εμπόδια εισόδου στην αγορά, ειδικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, συμβάλλοντας παράλληλα στην εναρμόνιση και συμβατότητα των συστημάτων ηλεκτρονικής τιμολόγησης. Επιπλέον, η Ελληνική Προεδρία πέτυχε την έγκριση από το COREPER του κειμένου που συμφώνησε κατά τους τριλόγους της με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά Κανονισμό για την ηλεκτρονική ταυτοποίηση και τις υπηρεσίες εμπιστοσύνης για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές στην εσωτερική αγορά (e-idas). Ο εν λόγω Κανονισμός αποσκοπεί στο να συμβάλει στη δημιουργία ενός ενοποιημένου διασυνοριακού και διατομεακού νομικού πλαισίου της ΕΕ, διασφαλίζοντας ασφαλείς, αξιόπιστες και φιλικές προς τον χρήστη ηλεκτρονικές συναλλαγές μεταξύ των επιχειρήσεων, των πολιτών και των δημοσίων υπηρεσιών, οι οποίες θα καλύπτουν την ηλεκτρονική εξακρίβωση στοιχείων, την ηλεκτρονική εξακρίβωση της ταυτότητας και τις ηλεκτρονικές υπογραφές, επαυξάνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις δημόσιες και ιδιωτικές δικτυακές υπηρεσίες, τις ψηφιακές επιχειρήσεις (e-businesses) και το ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce) στην ΕΕ.

Παράλληλα, η Ελληνική Προεδρία επέτυχε την έγκριση του Συμβουλίου επί της συμφωνίας της με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά την Οδηγία για την δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών και πληροφοριών για την πολυμορφία από συγκεκριμένες μεγάλες επιχειρήσεις και ομίλους επιχειρήσεων. Στόχος της Οδηγίας είναι να αυξηθεί η διαφάνεια και η διασταύρωση των πληροφοριών για το περιβάλλον, την κοινωνία, την εργασία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα θέματα της διαφθοράς, ενισχύοντας έτσι τη συνολική ανταγωνιστικότητα και την αποτελεσματικότητα της Ενιαίας Αγοράς, συμβάλλοντας παράλληλα και στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

Επιπλέον, το Συμβούλιο ενέκρινε την τελική συμβιβαστική πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας όσον αφορά την Οδηγία για κανόνες που διέπουν τις αγωγές αποζημίωσης βάσει του εθνικού δικαίου για παραβιάσεις διατάξεων της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού των κ-μ και της ΕΕ. Η εν λόγω Οδηγία θα συμβάλλει στην εναρμόνιση των νομοθεσιών και θα διασφαλίσει την αποτελεσματική επιβολή των διατάξεων αποζημίωσης για όσους πέφτουν θύματα της δημιουργίας και λειτουργίας καρτέλ στην αγορά, ενισχύοντας έτσι το δίκαιο ανταγωνισμού της Ε.Ε.

Συνεχίζοντας στον τομέα της τεχνικής εναρμόνισης και της ολοκλήρωσης της ενιαίας αγοράς, η Ελληνική Προεδρία επέτυχε την έγκριση από το Συμβούλιο των συμφωνιών της με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επί των συμβιβαστικών της προτάσεων όσον αφορά την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κ-μ σχετικά με τη διαθεσιμότητα στην αγορά ραδιο εξοπλισμού και εξοπλισμού υπό πίεση, καθώς και της συμφωνίας της με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επί της συμβιβαστικής της πρότασης όσον αφορά τον Κανονισμό για τις προδιαγραφές για την ανάπτυξη της πανευρωπαϊκής κλήσης έκτακτης ανάγκης από το όχημα (EU-wideCall).

Τηλεπικοινωνίες
Στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, η Ελληνική Προεδρία επέτυχε την έγκριση από το COREPERτου τελικού συμβιβαστικού κειμένου, όπως αυτό διαμορφώθηκε κατά τους τριλόγους της με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά την Οδηγία για τη λήψη μέτρων μείωσης του κόστους εγκατάστασης υψίρρυθμων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Μετά τη μείωση του Χρηματοδοτικού Εργαλείου Connecting Europe Facility (CEF), η πρόταση αυτή αποτελεί μία σημαντική πρωτοβουλία για την προώθηση των επενδύσεων στα δίκτυα επόμενης γενιάς, προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων υψηλής ταχύτητας και να μειωθεί σημαντικά το κόστος τους. Επίσης το Συμβούλιο ενέκρινε τον Κανονισμό για τις κατευθυντήριες οδηγίες για την ανάπτυξη και τη διαλειτουργικότητα των διευρωπαϊκών δικτύων τηλεπικοινωνιών. Ο Κανονισμός αυτός θα συμβάλλει στη χρηματοδότηση των εν λόγω έργων υποδομής, μέσω ευρωπαϊκής οικονομικής ενίσχυσης.

Μεταφορές, Περιβάλλον και Ποιότητα ζωής
Ανάλογη πρόοδος έχει ήδη επιτευχθεί όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και την ποιότητα ζωής των ευρωπαίων πολιτών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής αποτελούν η έγκριση από το Συμβούλιο των συμφωνιών που επέτυχε η Ελληνική Προεδρία κατά τις διαπραγματεύσεις της με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την καθιέρωση κανόνων και διαδικασιών όσον αφορά την εισαγωγή περιορισμών σχετικών με το θόρυβο στην λειτουργία των αεροδρομίων της Ένωσης, για την τροποποίηση του Κανονισμού για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τα νέα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα από το 2020 και μετά, για το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας όσον αφορά τις εκπομπές της αεροπλοΐας, για την τροποποίηση του Κανονισμού για τη μεταφορά αποβλήτων, καθώς και για την Οδηγία για το εξοπλισμό των πλοίων. Η τελευταία αυτή οδηγία εντάσσεται στη γενικότερη οριζόντια θεματική της Ελληνικής Προεδρίας που αποσκοπεί στην ανάδειξη και επαναπραγμάτευση των θαλασσίων πολιτικών της Ένωσης, καθώς σκοπός της είναι η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, η προστασία της ζωής στη θάλασσα και η διαφύλαξη του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Μένοντας στον τομέα της περιβαλλοντικής προστασίας, ακόμη ένα σημαντικό επίτευγμα της Ελληνικής Προεδρίας υπήρξε η έγκριση από το Συμβούλιο της συμφωνίας που επέτυχε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά τους ευρωπαϊκούς περιβαλλοντικούς οικονομικούς λογαριασμούς, αλλά και την τεχνική εφαρμογή του Πρωτοκόλλου του Κυότο. Όλες οι ανωτέρω επιτυχίες αποτελούν απτά παραδείγματα της κεντρικής θέσης που κατέχει ο ευρωπαίος πολίτης και τα προβλήματα της καθημερινότητάς του στις προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας και της Ένωσης γενικότερα, αλλά και η προτεραιότητα που δίδεται στα ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας. Εξίσου αξίζει να μνημονευθεί η έγκριση από το Συμβούλιο της τελικής συμβιβαστικής πρότασης της Προεδρίας όσον αφορά την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων. Η νέα αυτή Οδηγία αποσκοπεί στη μείωση τόσο της εξάρτησης των μεταφορών από το πετρέλαιο, όσο και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές, ενώ παράλληλα θα συμβάλλει στην τόνωση της ανάπτυξης και της απασχόλησης στην ΕΕ, ειδικά όσον αφορά της μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Τέλος, το Συμβούλιο ενέκρινε επίσης την τελική συμβιβαστική πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας για τα ξένα χωροκατακτητικά είδη, τα οποία συνιστούν σοβαρή και επιδεινούμενη απειλή για τη βιοποικιλότητα στην Ευρώπη, επισφραγίζοντας έτσι την πολιτική συμφωνία της τελευταίας με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Θαλάσσιες Πολιτικές
Στον γενικότερο τομέα των θαλάσσιων πολιτικών και συγκεκριμένα της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής, επικυρώθηκε από το Συμβούλιο η συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά την Πρόταση Οδηγίας για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, η οποία θα έχει ουσιαστικές επιπτώσεις τόσο στον τομέα του τουρισμού όσο και σε αυτόν του περιβάλλοντος.

Επιπλέον, η Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων επικύρωσε την συμφωνία που επέτυχε η Ελληνική Προεδρία με το Ευρωπαϊκή Κοινοβούλιο όσον αφορά τον αναθεωρημένο Κανονισμό για την Πολιτική της Κοινότητας για τη χωρητικότητα του στόλου της με σκοπό την προώθηση των εσωτερικών πλωτών μεταφορών.

Τέλος, η Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων υιοθέτησε την συμβιβαστική συμφωνία στην οποία κατέληξε η Προεδρία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά τον Κανονισμό για τη χρηματοδότηση των δράσεων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης που προκαλείται από τα πλοία και τις εγκαταστάσεις πετρελαίου και αερίου, ο οποίος θα διασφαλίσει στον οργανισμό τα απαραίτητα κονδύλια για την διεκπεραίωση του έργου του και την βελτίωση της προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος.

Υγεία και Κοινωνική Πολιτική
Στον τομέα της υγείας, το Συμβούλιο ενέκρινε τη συμβιβαστική πρόταση που η Ελληνική Προεδρία συμφώνησε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά τη νομοθετική πρόταση Κανονισμού σχετικά με τα τέλη που καταβάλλονται για δραστηριότητες φαρμακοεπαγρύπνησης. Στόχος του εν λόγω Κανονισμού είναι να εφοδιάσει τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων με επαρκή μέσα για τη διεξαγωγή των εν λόγω δραστηριοτήτων, όπως προβλέπονται στη φαρμακευτική νομοθεσία που θεσπίστηκε το 2012, ενισχύοντας έτσι τον έλεγχο και την ασφάλεια των φαρμάκων που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση. Επιπλέον, το Συμβούλιο υιοθέτησε την αναθεωρημένη ευρωπαϊκή Οδηγία για τα προϊόντα καπνού. Στόχος της είναι η μείωση της ελκυστικότητας των προϊόντων καπνού, ειδικά για τους νέους, καθώς και η ενίσχυση των κανόνων παραγωγής, παρουσίασης και πώλησης των προϊόντων καπνού. Τέλος, το Συμβούλιο δέχτηκε την τελική συμβιβαστική πρόταση της Προεδρίας για την Απόφαση του Συμβουλίου, για την υπογραφή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της συνθήκης του Μαρακές για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε δημοσιευμένα έργα για άτομα που είναι τυφλά, άτομα με μειωμένη όραση ή πρόβλημα ανάγνωσης εντύπων με άλλο τρόπο.

Μετανάστευση – Σύνορα
Όπως είναι ήδη ευρέως γνωστό, βασική προτεραιότητα της Ελληνικής Προεδρίας αποτελούν τα ζητήματα μετανάστευσης και η διαχείρισή τους, είτε πρόκειται για νόμιμη μετανάστευση και κινητικότητα, είτε για παράνομες μεταναστευτικές ροές. Όσον αφορά το πρώτο σκέλος, δηλαδή αυτό της νόμιμης μετανάστευσης, η Ελληνική Προεδρία έχει ήδη να παρουσιάσει κάποια σημαντικά επιτεύγματα. Συγκεκριμένα, η Προεδρία επέτυχε την έγκριση του Συμβουλίου επί της συμφωνίας της με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά των κατάλογο των τρίτων χωρών, οι υπήκοοι των οποίων υπόκειται στην υποχρέωση θεώρησης για τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, καθώς και αυτών που απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή. Αποτέλεσμα αυτής της συμφωνίας είναι η απελευθέρωση των θεωρήσεων για τη Μολδαβία.

Εξίσου σημαντική υπήρξε η έγκριση από το Συμβούλιο της ήδη επιτευχθείσας συμφωνίας με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναφορικά με την Οδηγία για τις συνθήκες εισδοχής και παραμονής των υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την εποχική απασχόληση, καθώς και η στήριξη από το COREPERII της συμβιβαστικής πρότασης που επέτυχε η Προεδρία κατά τους τριλόγους της με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά την Οδηγία για τους όρους εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών στο πλαίσιο ενδο-επιχειρησιακής μετάθεσης. Στο τομέα της επιτήρησης των συνόρων, η Ελληνική Προεδρία επέτυχε την έγκριση από το Συμβούλιο της συμφωνίας της με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά τον Κανονισμό για την επιτήρηση των εξωτερικών θαλασσίων συνόρων της Ένωσης στο πλαίσιο της επιχειρησιακής συνεργασίας που συντονίζεται από τον FRONTEX.

Αγροτική Πολιτική και Πολιτική Αλιείας
Στον τομέα της αγροτικής πολιτικής και της πολιτικής αλιείας, εξίσου σημαντική υπήρξε η έγκριση από το Συμβούλιο της τελικής συμβιβαστικής πρότασης της Προεδρίας για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, γεγονός που διασφαλίζει την απρόσκοπτη χρηματοδότηση της νέας Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής της Ένωσης. Τέλος, μία από τις πρόσφατες επιτυχίες της Ελληνικής Προεδρίας είναι η υιοθέτηση από το COREPER της Οδηγίας για το μέλι.

Πολιτισμός
Στον τομέα του Πολιτισμού, η Ελληνική Προεδρία επέτυχε την ομόφωνη έγκριση από τα κράτη-μέλη της άτυπης συμφωνίας που πέτυχε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά την Οδηγία για την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών που αφαιρέθηκαν παράνομα από το έδαφος ενός κ-μ. Στόχος της εν λόγω οδηγίας είναι να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των μηχανισμών που διασφαλίζουν την επιστροφή των εθνικών θησαυρών των κ-μ.

Διαφάνεια πολιτικών κομμάτων
Θέλω να σταθώ ειδικά στη σημασία του τελικού συμβιβαστικού κείμενου που η Ελληνική Προεδρία συμφώνησε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε τρίλογο στις 25.2.14 όσον αφορά τον Κανονισμό για το καθεστώς και τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και των ευρωπαϊκών πολιτικών ιδρυμάτων. Ο νέος αυτός Κανονισμός αποτελεί κορυφαίο επίτευγμα της Ελληνικής Προεδρίας στον τομέα των θεσμικών ζητημάτων. Θα οδηγήσει σε κατακόρυφη ποιοτική αναβάθμιση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μέσω της ανάδειξης πραγματικά διεθνικών ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων, τα οποία θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να αναλάβουν ενεργό ρόλο και να γεφυρώσουν το υφιστάμενο χάσμα ανάμεσα στις εθνικές και την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή.

Θαλάσσια Πολιτική και μετανάστευση

Η αποτίμηση της Ελληνικής Προεδρίας δεν θα ήταν πλήρης αν δεν αναφερθούμε στη σημαντική πρόοδο που επιτεύχθηκε στους δύο νέους τομείς που η Ελλάδα προέβαλε ως προτεραιότητες: τη θαλάσσια πολιτική και τη μετανάστευση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου υιοθέτησε για πρώτη φορά μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τη θαλάσσια ασφάλεια. Η σημασία της απόφασης αυτής θα φανεί ακόμα πιο ξεκάθαρα τους επόμενους μήνες και χρόνια όταν η στρατηγική αυτή θα αρχίσει να υλοποιείται.

Στον τομέα της μετανάστευσης έγιναν πραγματικά άλματα. Είναι σαφές πλέον πως η μετανάστευση δεν αποτελεί απλώς και μόνο πρόβλημα των χωρών του Νότου, αλλά έχει πανευρωπαϊκό χαρακτήρα, καθώς οι επιπτώσεις του στην οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή της Ένωσης γίνονται αισθητές από όλους, μολονότι σε διαφορετική έκταση και ένταση. Σήμερα το ζήτημα της μετανάστευσης και ιδίως της παράνομης μετανάστευσης αποτελεί αντικείμενο εντατικών συζητήσεων σε διάφορα επίπεδα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υιοθέτησε τις νέες στρατηγικές κατευθύνσεις για νομοθετικό και επιχειρησιακό σχεδιασμό τα επόμενα χρόνια στον τομέα της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τις χώρες που δέχονται μεγάλη μεταναστευτική πίεση.

Αυτή εξέλιξη αποτελεί σημαντικότατη επιτυχία της Ελληνικής Προεδρίας. Ο καθορισμός των Στρατηγικών Κατευθυντήριων Γραμμών για τον νομοθετικό και επιχειρησιακό σχεδιασμό στον τομέα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (Post-Stockholm) επανατοποθετεί στο επίκεντρο την αρχή της αλληλεγγύης και την εξειδικεύει πρακτικά στους τομείς του ασύλου, της διαχείρισης συνόρων και μεταναστευτικών ροών. Εντάσσει, επίσης, την μετανάστευση στο πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής της Ένωσης, διασυνδέοντάς την με την αναπτυξιακή συνεργασία και την συνεργασία με τρίτες χώρες. Εισάγει την αρχή της θετικής αιρεσιμότητας στην συνεργασία της ΕΕ με τρίτες χώρες, ενώ περιλαμβάνει την ανάπτυξη αποτελεσματικών πολιτικών επιστροφής, σε συνδυασμό με την πολιτική θεωρήσεων και επανεισδοχής.

Πολλές αποφάσεις σε επιχειρησιακό επίπεδο που ελήφθησαν στη διάρκεια της Προεδρίας μας όπως η ενίσχυση της συνεργασίας για την θαλάσσια επιτήρηση συμβάλλουν ουσιαστικά στην πορεία για μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική.

Όπως ήταν φυσικό η ελληνική Προεδρία έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ενταξιακή πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Η χώρας δεν υπήρξε απλός υποστηρικτής της ευρωπαϊκής πορείας των Δυτικών Βαλκανίων αλλά πρωτεργάτης στη διαμόρφωση της διευρυνσιακής πολιτικής της Ένωσης. Η σύνοδος Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων στη Θεσσαλονίκη επιβεβαίωση την ευρωπαϊκή προοπτική. Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που κατά δη διάρκεια της Προεδρίας μας άρχισαν οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ.

Στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ η Ελλάδα να και δεν προεδρεύει του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων συνέβαλε αποφασιστικά στη διαμόρφωση της κοινής πολιτικής στ ζήτημα της Ουκρανικής κρίσης με βασικό γνώμονα στο σεβασμό των αρχών του διεθνούς δικαίου και την ανάγκη ειρηνικής επίλυσης.
Για τα μεγάλα προβλήματα της Μέσης Ανατολής τον πόλεμο και την αστάθεια στη Συρία, στο Ιράκ στη Λιβύη και αλλού η χώρα μας προσπάθησε πάντα να προωθήσει πολιτικές που ενισχύουν τη σταθερότητα και την ειρήνη.

Οικονομική αποτίμηση της Ελληνικής Προεδρίας
Με δεδομένη την δύσκολη οικονομική συγκυρία και τις πολλαπλές μειώσεις εισοδήματος που έχουν υποστεί τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες ήταν απαραίτητο να διοργανώσουμε μια «οικονομική» Προεδρία χωρίς παράλληλα να παραμελήσουμε την ποιότητα της διοργάνωσης.

Σήμερα μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι αυτός ο στόχος έχει επιτευχθεί. Η Ελληνική Προεδρία ήταν λιτή, όπως αρμόζει στο πνεύμα των καιρών αλλά απόλυτα λειτουργική και αξιοπρεπής. Παρά το γεγονός ότι η Προεδρία δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί και, κατά συνέπεια, η οικονομική αποτίμηση είναι ακόμα ελλιπής είναι δεδομένο ότι το συνολικό κόστος δεν θα υπερβεί τα 20 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό το ποσό είναι σημαντικά χαμηλότερο από την αρχική εκτίμηση και σίγουρα το χαμηλότερο που έχει δαπανηθεί για την διοργάνωση Προεδρίας από όλα τα κράτη μέλη.

Η Ελληνική Προεδρία 2014 συνέβαλε στην επιβεβαίωση της θέσης της Ελλάδας στο κέντρο του Ευρωπαϊκού γίγνεσθαι κάτι που τα τελευταία χρόνια είχε υπονομευθεί.. Το στοίχημα από εδώ και στο εξής είναι η διατήρηση αυτής της θέσης, η αξιοποίησή της για την αναπτυξιακή πορεία της χώρας και η αποφυγή υπονόμευσης της για λόγους εσωτερικών πολιτικών σκοπιμοτήτων .