ΟΙ ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΗΛΙΘΙΟΙ, Φιλελεύθερος, Παρασκευή 9 Μαρτίου 2018

Η ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι ασύμβατη με οποιουδήποτε είδους αυταρχισμό ή ολοκληρωτισμό. Η ΕΕ αποσκοπεί στη διαφύλαξη της ειρήνης και την προστασία των κατακτήσεων της φιλελεύθερης δυτικής δημοκρατίας: το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την προστασία των μειονοτήτων την ελευθερία του λόγου, την ελεύθερη αγορά. Οι τεράστιες αυτές κατακτήσεις του δυτικού πολιτισμού, που έχουν πλέον καταστεί παγκόσμιες αξίες, βρίσκονται τις μέρες μας υπό απειλή όχι μόνο σε περιοχές που έχουν παράδοση αυταρχικών ή ολοκληρωτικών καθεστώτων αλλά και στην Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική που αποτελούν το λίκνο της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών στη γειτονική μας Ιταλία ενισχύουν τις διάχυτες ανησυχίες. Το ιταλικό εκλογικό σώμα απορρίπτει το παλιό πολιτικό κατεστημένο αλλά δεν προτείνει την δημιουργία ενός νέου πολιτικού πλαισίου που θα εγγυάται πραγματική και αποτελεσματική εκπροσώπηση και όχι απλώς μηδενιστική άρνηση.

Φταίει βεβαίως η (υποχωρούσα) οικονομική κρίση αλλά και το αίσθημα ανασφάλειας που διακατέχει μεγάλες κοινωνικές ομάδες που βλέπουν πολλές βεβαιότητες να καταρρέουν με την επέλαση της παγκοσμιοποίησης και της τεχνολογικής προόδου. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια γενικευμένη απαξίωση της φιλελεύθερης δημοκρατίας στην οποία φορτώνονται όλα τα αρνητικά φαινόμενα της μεταβατικής φάσης που διανύουμε, ενώ υποτιμώνται κατά τρόπο σκανδαλώδη τα τεράστια βήματα προόδου στα οποία συνέβαλε τις τελευταίες δεκαετίες στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Πολλοί συμπολίτες μας, στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θεωρούν τις κατακτήσεις της φιλελεύθερης δυτικής δημοκρατίας αυτονόητες και υποτιμούν τον κίνδυνο που ελλοχεύει για την υπονόμευση και διάβρωσή τους. Είναι η μάζα των αδιάφορων που σε στιγμές κρίσης λειτουργούν ως αγανακτισμένοι, δηλαδή σαν χρήσιμοι ηλίθιοι, για την υπονόμευση της Δημοκρατίας. Στρώνουν το δρόμο, έστω ασυνείδητα, στους πραγματικούς εχθρούς της δημοκρατίας. Πλάι στους χρήσιμους ηλίθιους καιροφυλακτούν οι ορκισμένοι εχθροί της δημοκρατίας: οι οπαδοί αυταρχικών ή ολοκληρωτικών θεωριών, ιδεοληπτικά απομεινάρια των ιδεολογιών που αιματοκύλισαν την Ευρώπη τον 20ο αιώνα.

Η συμπόρευση των συνειδητών εχθρών της φιλελεύθερης δημοκρατίας με τους χρήσιμους ηλίθιους δημιουργεί ένα τοξικό μείγμα που θα μπορούσε, κάτω από ορισμένες συνθήκες, να προκαλέσει ανήκεστο βλάβη και στη δημοκρατία και στην ευρωπαϊκή ενοποίηση. Η ΕΕ δεν μπορεί να επιβιώσει και να αναπτυχθεί σε ένα μη δημοκρατικό περιβάλλον. Όπως και αντίστροφα, σε μια ενδεχόμενη διάλυση της ΕΕ, η δημοκρατική υπόσταση πολλών κρατών μελών θα αντιμετώπιζε μια περίοδο βαθιάς δοκιμασίας, οδηγώντας ορισμένα τουλάχιστον κράτη σε αυταρχικές ατραπούς. Οι βασικές αρχές της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν αποτελούν απλώς κάποιους κανόνες κατοχυρωμένους στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αποτελούν συστατικό στοιχείο του ευρωπαϊκού DNA. Από τις εξελίξεις των προσεχών ετών και από τα δημοκρατικά αντανακλαστικά των ευρωπαίων θα κριθεί αν Ευρώπη και Δημοκρατία θα συνεχίσουν να πορεύονται χέρι-χέρι ή αν αμφότερες θα βυθισθούν στο βούρκο του λαϊκισμού και του αυταρχισμού.